‘Cardiomyopathies Matter’ wil via screening en vroegdetectie het zorgtraject van patiënten optimaliseren

Professor en Cardiologe Emeline Van Craenenbroeck (UZA) en patiënte Sophie Charlier getuigen, respectievelijk in het Nederlands en in het Frans, via een podcast wat het betekent om te leven met een cardiomyopathie. Zo bespreekt professor Van Craenenbroeck de verschillende vormen van cardiomyopathieën, hoe de ziekte veroorzaakt wordt, wat de eventuele symptomen zijn, het belang van gerichte screening en vroegdetectie en mogelijke behandelingen.

Het verhaal van Sophie Charlier is – helaas – minder bijzonder dan het lijkt: zij onderging een harttransplantatie ten gevolge van deze ziekte en vertelt welke impact dit heeft op haar leven. In Duitsland zijn cardiomyopathiëen de reden van 65 % van de harttransplantaties en 70 % van de harttransplantaties bij kinderen en jongeren onder de 15 jaar [i], voor België zijn er geen specifieke data beschikbaar [ii]. De podcasts (NL/FR) zijn hieronder beschikbaar.

Met deze actie borduurt het initiatief voort op 2024, toen er een multistakeholder-evenement plaatsvond in de Brusselse Warande naar aanleiding van de publicatie van de roadmap van de experten. Dit document, uitgewerkt door professoren in de Cardiologie Antoine Bondue (Erasmeziekenhuis Brussel), Stefan Janssens (Universitair Ziekenhuis Leuven) en Emeline Van Craenenbroeck (Universitair Ziekenhuis Antwerpen), geeft een overzicht van de beleidscontext aangaande cardiomyopathieën in België en formuleert zes aanbevelingen voor beleidsmakers in functie van meer kwaliteitsvolle zorg voor patiënten.

Wat zijn cardiomypathieën?

Cardiomyopathieën, een groep ziekten waarbij de werking en structuur van de hartspier aangetast wordt zonder dat dit volledig kan verklaard worden door bijvoorbeeld een verhoogde bloeddruk of kleplijden [iii], staan niet bovenaan de maatschappelijke en beleidsmatige agenda.

Er bestaan verschillende vormen van cardiomyopathieën, waarvan hypertrofe (HCM; 1 op 500) en gedilateerde (1 op 250) cardiomyopathieën het meeste voorkomen. Recente literatuur spreekt zelfs van een prevalentie van 1 op 200 personen [iv]. Cardiomyopathieën komen dus zeer frequent voor. Zo zou Diego Armando Maradona aan een cardiomyopathie zijn overleden [v].

In tegenstelling tot de meeste cardiovasculaire ziekten hebben cardiomyopathieën in 30 tot 60% van de gevallen een sterke erfelijk component die daarom vooral jonge en actieve mensen treft. [vi] Dit betekent dat de klassieke cardiovasculaire preventie niet altijd voldoende is om de ziekte volledig te voorkomen. Zo bedraagt de gemiddelde leeftijd in Europa bij diagnose van een cardiomyopathie 45,8 jaar [vii]. Regelmatig verschijnen in de media verhalen over duursporters, zoals wielrenners of voetballers, die aan deze ziekte lijden. Dit is slechts het topje van de ijsberg. Hoewel intensief sporten deze ziekte niet veroorzaakt, kan het wel de trigger zijn voor het ontwikkelen van ritmestoornissen en/of hartfalen.

Een gebrek aan screening is bovendien een pertinent probleem. 80 à 90 procent van de individuen wordt namelijk niet vroegtijdig gedetecteerd [viii]. De boodschap die professor Van Craenenbroeck in de podcast brengt, is dan ook duidelijk: als mensen in de familie op jonge leeftijd overleden zijn aan hartfalen (jonger dan 45 jaar), moet er een belletje rinkelen.

Wat zijn de symptomen?

De symptomen en ziektetekenen detecteren is allesbehalve evident. Zo hebben sommige patiënten helemaal geen klachten, terwijl anderen zich vermoeid voelen of last hebben van pijn op de borst of kortademigheid. Niet zelden lijden patiënten aan hartritmestoornissen of hartfalen. Een van de meest gevreesde risico’s bij hypertrofe cardiomyopathie is een ‘plotse hartdood’ bij jongeren die initieel asymptomatisch waren. De impact op de kwaliteit van leven is ook significant. Deze patiënten ervaren naast fysieke beperkingen ook werkgerelateerde en emotionele belemmeringen, zoals gevoelens van angst of depressie, wat een zekere impact heeft op hun omgeving. 

Agenda van Cardiomyopathies Matter in 2025

Cardiomyopathies Matter wil meer aandacht voor deze ziekte en lanceert dit jaar dan ook enkele acties:

Contact

Professor Emeline Van Craenenbroeck en Sophie Charlier zijn beschikbaar voor meer toelichting en interviews. Bij interesse, aarzel niet om contact op te nemen met Joke Bollens:

[i] Deutschen Stiftung für Organtransplantation. Organ Donation and Transplantation in Germany 2021 [in German]. https://dso.de/organspende/statistiken-berichte/jahresbericht

[ii] Deutschen Stiftung für Organtransplantation. Organ Donation and Transplantation in Germany 2021 [in German]. https://dso.de/organspende/statistiken-berichte/jahresbericht

[iii] Olivotto I et al. Circ Heart Fail. 2012;5(4):535–546.

[iv] ​ Semsarian C et al. J Am Coll Cardiol. 2015 Mar 31;65(12):1249-1254

Maron BJ et al. J Am Coll Cardiol. 2022 Feb 1;79(4):372-389

[v] “Er zijn 3 belangrijke alarmsymptomen”: zo herken je de nog te onbekende hartziekte die voetbalicoon Diego Maradona trof | Mijn gids | hln.be

[vi] Ommen SR et al. Circulation. 2024;149(23):e1239-e1311. Correction published in Circulation. 2024;150(8):e198.

Elliott PM et al. Eur Heart J. 2014;35(39):2733-2779.

[vii] Ho, C. Y., Day, S. M., Ashley, E. A., Michels, M., Pereira, A. C., Jacoby, D., ... & SHaRe Investigators. (2018). Genotype and lifetime burden of disease in hypertrophic cardiomyopathy: insights from the Sarcomeric Human Cardiomyopathy Registry (SHaRe). Circulation, 138(14), 1387-1398.

[viii]

CV-BE-2500054

04/2025